Pomoravski okrug čine: Grad Jagodina i pet opština

Jagodina se prostire od 43°52′ do 44°07′ severne geografske širine i od 21°02′ do 21°21′ istočne geografske širine na nadmorskoj visini od 116 metara. Nalazi se u centralnom delu Pomoravskog okruga, samo 136 km južno od Beograda i 130 km severno od Niša, na koridoru A-10 međunarodnog auto puta E-75 i samim tim čini srce Pomoravlja.

Prostire se na površini od 470 km² , u podnožju Đurđevog brda, u ravnici oko Belice (koja je leva pritoka Velike Morave). Kroz teritoriju grada protiču reke Velika Morava i Lugomir, a zapadno od Velike Morave nalaze se planine, Juhor (755 metara) i Crni vrh (708 metara), koje pripadaju Rodopskim planinama.

Jagodinska opština graniči se sa opštinama: Svilajnac na severu, Despotovac na severo-istoku, Batočina na severo-zapadu. Na istoku i jugo-istoku graniči se sa opštinama Paraćin i Ćuprija, na zapadu sa opštinom Kragujevac i na jugo-zapadu sa opštinom Rekovac.

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, po poslednjem popisu iz 2011. godine, ukupan broj stanovnika na teritoriji Jagodine iznosio je 71 195, što predstavlja 301-og stanovnika više u odnosu na popis iz 2002. godine. Oko 50,70% stanovnika živi u samom gradu, a 49,30% živi na selu.

Zvanična veb prezentacija

Oština Ćuprija je opština pomoravskog okruga u centralnom delu Srbije.

Opština i privredno razvijeni grad Ćuprija prostire se na površini od 287 km², na obalama reka Ravanice i Velike Morave, na obroncima Juhora, Južnokučajskih i Beljačkih masiva.

Ćuprija je od Beograda udaljena 147km a od Niša 89km. Nalazi se na glavnoj železničkoj i putnoj magistrali nalazi se na ušću Ravanice u Veliku Moravu i nadmorskoj visini od 119 metara. Središte je opštine koja se prostire na 287km i na kojoj živi oko 33.000 stanovnika u 17 naseljenih mesta. Ćuprija je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Pomoravskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 19.471 stanovnika. Središte je pomoravskog okruga. Putevi iz Ćuprije se razileze u više pravaca sto joj daje odličnu saobraćajnu i železničku pokrivenost. Graniči se sa Jagodinom, Paraćinom i Despotovcem.

Zvanična veb prezentacija

Po matemetičko-geografskom položaju, teritoriju opštine Svilajnac određuju sledeće koordinate: 44º19’10“ i 44º03’20“ s.g.š.i 21º08′ i 21º25“ i.g.d. Najsevernija tačka se nalazi u ataru sela Kušiljeva, najjužnija u ataru sela Vojske – obe na desnoj obali Velike Morave. Najzapadnija je u moravskom meandru (Lapovski ključ) u ataru sela Crkvenca, a najistočnija na razvođu Grabovačke i Vrlanske reke (selo Roanda).

Prema administrativno-teritorijalnoj podeli, opština Svilajnac pripada centralnoj Srbiji, to jest njenom jugoistočnom delu, i severoistočnom delu Pomoravskog upravnog okruga. Teritorija opštine (326 km2) je nepravilnog trouglastog oblika sa teritorijalnim produžecima u zapadnom – moravskom delu gde se, kao što je već rečeno, nalaze najsevernija i najjužnija tačka.

Na severu se graniči sa opštinom Žabari, na istoku sa opštinama Despotovac i Petrovac, na jugu sa teritorijom opštine Jagodina, a na zapadu sa Batočinom i Velikom Planom.
Opština Svilajnac pripada srednjem Pomoravlju jer se cela njena zapadna strana oslanja na tok iste reke i velikim delom čini njenu prirodnu granicu. Teritorija opštine obuhvata i jednu manju geografsku celinu, Donju Resavu, koju čini donji tok istoimene reke i njeno ušće u Veliku Moravu čija je desna pritoka.

Prirodne granice opštine Svilajnac nisu jasno određene. Brdski predeli na severoistoku-istoku postepeno prelaze u Homoljske planine i Beljanicu (1339 m), a na  jugoistoku i jugu u Kučajske planine (1243 m). Severozapadna oblast je obeležena nizijskim reljefom i srastanjem aluvijalnih ravni Resave i Velike Morave. Čak i zapadni deo teritorije koji najvećom dužinom granice prati tok Velike Morave ne poklapa se sa njom potpuno te ne čini striktnu prirodnu liniju graničenja.

Geografski položaj opštine Svilajnac je veoma povoljan. Kao što je već rečeno, nalazi se u centralnom delu Srbije što joj daje približno pođednaku udaljenost od zapadne i istočne granice sa susednim državama, ako i pođednaku udaljenost od severnih i južnih graničnih prelaza. Položaj na desnoj obali Velike Morave i u donjem toku Resave daje izvanredne mogućnosti za naseljavanje stanovništva, a plodni aluvijalni nanosi pružaju mogućnosti za intenzivno bavljenje poljoprivredom. Osim toga, doline reka su pogodne za izgradnju saobraćajnica i povezivanje sa drugim krajevima zemlje, te pored i kroz opštinu Svilajnac prolaze važne saobraćajnice.

Zvanična veb prezentacija

Opština Rekovac se nalazi u središnjem delu Srbije i jugoističnom delu Šumadije, između Gledićkih planina na zapadu i Juhora na istoku.

Varoš Rekovac, centar istoimene opštine u Pomoravskom okrugu, nalazi se na oko 30 km jugozapadno od Jagodine, na reci Dulenki, u brdovitom kraju koji je poznat pod svojim istorijskim imenom Levač. Sa zapada se uzdižu visoki obronci Gledićkih planina, a sa jugoistoka pribrežje planine Juhor. Ceo Levač prošaran je malim ali vodonosnim rekama.

Rekovac se nalazi u Levču koji se prostire u središnjem delu Srbije i u jugoistočnom delu Šumadije. Ovaj prostor, u obliku levka između Gledićkih planina i Juhora okružuju reke Dulenka, Gruža, Lepenica, Belica i Temnić.

Teritorija opštine zauzima površinu od 366 km2. U sastavu opštine su 32 naseljena mesta:

centar opštine – Rekovac, Bare, Belušić, Beočić, Bogalinac, Brainovac, Velika Kruševica, Vukmanovac, Dobroselica, Dragovo, Županjevac, Kavadar, Kalenićki Prnjavor, Kaludra, Komarane, Lepojević, Lomnica, Loćika, Maleševo, Motrić, Nadrlje, Oparić, Prevešt, Rabenovac, Ratković, Sekurič, Sibnica, Siljevica, Tečić, Ursule, Cikot i Šljivica. Prema urbanističkoj strukturi većina naselja je zbijenog tipa. Graniči se sa opštinama Kragujevac 25km (severo-zapad), Jagodina 30km (severo-istok), Varvarin 30km (istok i jugo-istok), Trstenik 30 km(jug) i Kraljevo (zapad).

Opština Rekovac je 1948. godine imala 28 101 stanovnika, a broj stanovnika 2011. godine bio je 12 170.

Na grafikonu ispod možete videti kretanje broja stanovnika u opštini u periodu od 1948. do 2011. godine.

Zvanična veb prezentacija

Opština Paraćin se nalazi u srcu Srbije, 156 kilometara od Beograda, uz samu važnu saobraćajnicu Evrope, Koridor 10. Deo je regiona Šumadije i Pomoravlja – pripada Pomoravskom okrugu. Grad Paraćin se nalazi 3,5 km od desne obale Morave, na trasi reke Crnice koja protiče kroz centar grada.
Paraćin leži na 43.87 severne gergrafske širine i 21.41 istočne geofrafske dužine, na prosečnoj nadmorskoj visini od 130m. Od ukupne površine obradivo zemljište zahvata 33.511 hektara (oko 64%) a pod šumom se nalazi 16.854 hektara (oko 36%).

Prosečna zemljišna površina po jednom domaćinstvu iznosi 4 hektara. Ovo područje je i ranije bilo veoma gusto naseljeno. U prošlom veku verovatno najgušće u Srbiji. Tome je doprineo i Carigradski drum koji je ovuda prolazio i predstavljao najvažniju saobraćajnicu toga vremena.

Paraćin je raskrsnica Evrope. Leži na 156. kilometru međunarodnog auto-puta E-75 ka Nišu i Bliskom istoku, na početku međunarodnog puta E-761 za Zaječar i Bugarsku, na priključku za saobračajnicu E-760 ka Kruševcu, za Crnu Goru i Hrvatsku. Udaljenost Paraćina od Nisa 80 km a od Jadranskog mora 500 km. Paraćin se nalazi u u centru Srbije, na raskršću nekoliko važnih puteva, prema severu je pravac za Beograd i dalje za Mađarsku, prema istoku je put za Zajačar i dalje prema Bliskom istoku, na jugu je put prema Nišu i dalje prema Grčkoj a na zapadu je prema Kraljevu i dalje prema Bosni i Crnoj Gori.

Kroz grad protiče reka Crnica koja je nekada bila dosta velika i na toj reci je čovek po imenu Parakin čamcem prevozio ljude, a kasnije posle Rimljana grad su nazvali Parakin a tokom vremena to ime je preslo u ime Paraćin.
Kroz grad prolazi i međunarodna železnička pruga koja je sagrađena jos oko 1880 te godine. Od grada do Zajačara je postojala i pruga uskog koloseka po kojoj je išao nekada popularni voz Ćira. Ali, na zalost, u vreme komunizma tadašnji režim je tu prugu rasturio pa danas postoji samo kameni nasip pretvoren u poljski put, a na oko 28 km od grada ostao je tunel od 1950m i pored nekadašnje pruge, ostale su ruševine tadašnjih zgrada železničkih stanica.

Opština Paraćin zahvata deo bogatog i plodnog Srednjeg Pomoravlja, teritorija opštine Paraćin se spušta od Kučajskih planina na istoku prema Velikoj Moravi na zapadu ispresecana tokovima reka Crnice i Grze.
Najviši vrhovi nalaze se na Juhoru, Veliki Vetren (776m), Mali Vetren (712m) na zapadu i Javorički vrh (920m), Jasenova Glava (852m) i Crni Vrh (776m).

Paraćin je industrijski centar sa dugogodišnjom tradicijom proizvodjne stakla, cementa, štofova i konditorskih štofova.

Opština Paraćin obuhvata grad i 33 naselja na površini od 541,7 kilometara kvaratnih. Broj stanovnika u opštini Paraćin je po popisu iz 2002. godine bio 58 301 .

Zvanična veb prezentacija

Opština Despotovac se nalazi u istočnom delu Pomoravskog okruga u Srbiji, odnosno sa istočne strane Velike Morave i prostire se između 43 stepeni i 57 minuta i 44 stepeni i 13 minuta severne geografske širine, odnosno 21 stepen i 15 minuta i 21 stepen i 50 minuta od Griniča. Sedište Opštine je u Despotovcu. U svom istočnom delu Opština je brdsko planinskog karaktera oivičena vencima Kučajskih planina, dok je zapadni deo ravničarskog karaktera i pogodan je za poljoprivrednu proizvodnju. Skoro celom dužinom teritorije Opštine protiše reka Resava. Najniža apsolutna nadmorska visina iznosi 130 m, a najviša 1.3 36 m. (Beljanica)

Može se reći da je Opština Despotovac saobraćajnicama dobro povezana sa 8 opština koje je okružuju. Putevima Despotovac – Svilajnac – Markovac (35) km., Despotovac – Ćuprija (22 km) i Despotovac – Jagodina (35 km), opština Despotovac je povezana sa auto putem Beograd – Niš. Ukupna dužina regionalnih puteva na teritoriji opštine Despotovac iznosi 112,5 km. a lokalna putna mreža 87,5 km. Takođe postoji i železnička pruga u dužini od 42 km, koja je povezana sa magistralnom prugom Beograd – Niš – Skoplje. Površina teritorije opštine Despotovac iznosi 62.278 ha ili oko 623 km2. Poljoprivredno zemljište prostire se na 31.481 ha, a šumsko na 26.688 ha. Ostalo je neplodno i građevinsko zemljište. Obradive površine od 26.196 ha 4ine 42,1% ukupne površine teritorije opštine Despotovac. U strukturi ovog zemljišta preovlađuju oranice i bašte.Opštinu Despotovac čini 31 naseljeno mesto, od čega su 2 gradskog karaktera (Despotovac i Resavica).

Po popisu stanovništva 2011. godine na teritoriji opštine Despotovac živi 23.191 stanovnika, od čega u gradu Despotovcu 4.258 i u Resavici 2.186 stanovnik. Teritorija opštine Despotovac nije gusto naseljena, tako da opšta gustina naseljenosti iznosi oko 37 stanovnika po km2. Po istom popisu ukupan broj domaćinstava je 8.203, od čega je oko 3.132 poljoprivrednih domaćinstava. Prosečan broj članova po domaćinstvu je oko 2,8. Aktivno stanovništvo u zemlji čini oko 60% ukupnog stanovništva, a učešće poljoprivrednog stanovništva u ukupnom je oko 45%. Na privremenom radu u inostranstvu nalazi se 5.778 ljudi.

Zvanična veb prezentacija